Ο όρος "αρχαίοι αστροναύτες" υποδεικνύει την υποθετική ιδέα ότι οι περισσότεροι αρχαίοι πολιτισμοί της Γης οφείλονται σε εξωγήινους. Ο πιο διαβόητος υπερασπιστής αυτής της ιδέας είναι ο Erich von Daniken (Έριχ φον Νταίνικεν), συγγραφέας πολλών δημοφιλών βιβλίων πάνω στο θέμα. Για παράδειγμα, το βιβλίο τουChariots of the Gods? Unsolved Mysteries of the Past ( Άρματα των Θεών; Ανεξιχνίαστα Μυστήρια του Παρελθόντος) είναι μια σαρωτική επίθεση στις μνήμες και τις ικανότητες των αρχαίων ανθρώπων. Ο Von Daniken ισχυρίζεται ότι οι μύθοι, οι τέχνες, οι κοινωνικές δομές κλπ των αρχαίων πολιτισμών, εισήχθησαν από αστροναύτες κάποιου άλλου κόσμου. Δεν αμφισβητεί μόνο την ικανότητα μνήμης των αρχαίων ανθρώπων, αλλά και την ικανότητα παραγωγής κουλτούρας και πολιτισμού. Οι προϊστορικοί άνθρωποι δεν ανέπτυξαν τις δικές τους τέχνες και τεχνολογίες, αλλά αντίθετα τις διδάχθηκαν από επισκέπτες του διαστήματος.
Που είναι οι αποδείξεις για τους ισχυρισμούς του Von Daniken; Κάποιες είναι ψεύτικες. Για παράδειγμα, παρήγαγε φωτογραφίες κεραμικών που ισχυρίστηκε ότι βρέθηκαν σε μια αρχαιολογική ανασκαφή. Τα κεραμικά απεικονίζουν ιπτάμενους δίσκους και υποτίθεται πως χρονολογούνταν από τους Βιβλικούς χρόνους. Όμως, ερευνητές από την επιστημονική τηλεοπτική σειρά NOVA, βρήκαν τον αγγειοπλάστη που είχε κατασκευάσει τα υποτιθέμενα αρχαία αγγεία. Παρέθεσαν τα στοιχεία της απάτης στον Von Daniken. Η απάντησή του ήταν ότι η εξαπάτηση που έκανε ήταν δικαιολογημένη γιατί ορισμένα άτομα πιστεύουν μόνο όταν δουν αποδείξεις ! ("The Case of the Ancient Astronauts,[Η περίπτωση των Αρχαίων Αστροναυτών]" που μεταδώθηκε για πρώτη φορά στις 8/3/78, σε σύνδεση με το πρόγραμμα Horizon του BBC και τον Peter Spry-Leverton)
Παρ' ολ' αυτά, οι περισσότερες αποδείξεις του Von Daniken έχουν τη μορφή απατηλών και λανθασμένων επιχειρημάτων. Τα δεδομένα του απαρτίζονται κυρίως από αρχαιολογικές ανασκαφές και αρχαίους μύθους. Αρχίζει με την υπόθεση των αρχαίων αστροναυτών και μετά "ταιριάζει" τα δεδομένα με αυτή την υπόθεση. Για παράδειγμα, στη Νάζκα (Nazka) του Περού, ερμηνεύει τις τεράστιες ζωγραφιές ζώων που βρίσκονται στην έρημο, λέγοντας ότι είναι ένα αρχαίο εξωγήινο αεροδρόμιο. Η πιθανότητα του να σχετίζονται αυτές οι ζωγραφιές με τη θρησκεία ή την επιστήμη των ιθαγενών, είναι κάτι που δεν το θεωρεί καν. Επίσης συχνά καταφεύγει σε συλλογιστικές ψευδούς διλλήματος του τύπου: " Τα δεδομένα αυτά θα εξηγηθούν με το να υποθέσουμε ότι ή αυτοί οι πρωτόγονοι ηλίθιοι τα έκανα μόνοι τους ή ότι είχαν βοήθεια από εξαιρετικά ανεπτυγμένους πολιτισμούς που πρέπει να ήρθαν από άλλους πλανήτες όπου τεχνολογίες όπως μηχανές αντιβαρύτητας έχουν εφευρεθεί". Η αφοσίωση του σ' αυτή τη θεωρία δεν έχει φθίνει, παρά τα αντίθετα δεδομένα, όπως άλλωστε φαίνεται και από ακόμα ένα βιβλίο του πάνω στο θέμα Arrival of the Gods : Revealing the Alien Landing Sites at Nazca (1998) (Άφιξη των Θεών : Αποκαλύπτοντας τις Τοποθεσίες Προσγείωσης Εξωγήινων στη Νάζκα).
Υπήρξαν πολλοί επικριτές των ιδεών του Von Daniken, αλλά ο Ronald Story ξεχωριζεί ως ο πιο διεξοδικός. Οι περισσότεροι επικριτές της θεωρίας του Von Daniken σημειώνουν ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι δεν ήταν οι αβοήθητοι, ανίκανοι και αμνήμονες άγριοι που θέλει να τους παρουσιάσει. ( Πρέπει να ήταν τουλάχιστον τόσο έξυπνοι ώστε να καταλάβουν τη γλώσσα και τα διδάγματα των επουράνιων δασκάλων τους - όχι και τόσο μικρό κατόρθωμα!) Είναι αλήθεια ότι ακόμη δεν ξέρουμε το πως οι αρχαίοι κατάφεραν μερικά από τα πιο εκπληκτικά τοπογραφικά και τεχνολογικά κατορθώματα τους. Ακόμα απορούμε για το πως οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έστησαν γιγάντιους οβελίσκους στην έρημο και για το πως οι άντρες και οι γυναίκες της λίθινης εποχής μετακίνησαν τεράστιες κομμένες πέτρες και τις τοποθέτησαν σε ντολμέδες και σε τάφους. Μένουμε έκπληκτοι από τα τεράστια γλυπτά κεφάλια των Νήσων του Πάσχα και απορούμε με το γιατί έγιναν, ποιοί τα κατασκεύασαν και γιατί εγκατέλειψαν το μέρος. Κάποια μέρα ίσως να πάρουμε την απάντηση στις απορίες μας , αλλά το πιθανότερο είναι να έρθουν από επιστημονική έρευνα και όχι από ψευδο-επιστημονικές εικασίες. Για παράδειγμα, παρατηρώντας σύγχρονους πρωτόγονους λαούς όπους οι Παπούα της Νέας Γουινέας, όπου τεράστιες πέτρες συναντούνται ακόμη και σήμερα πάνω σε τάφους , έχουμε μάθει το πως οι αρχαίοι θα μπορούσαν να καταφέρουν το ίδιο πράγμα χρησιμοποιώντας σχοινιά από οργανικά υλικά, ξύλινους μοχλούς και φτυάρια, λίγη εφευρετικότητα και αρκετή ανθρώπινη δύναμη. Το Secrets of Lost Empires (Μυστικά χαμένων Αυτοκρατοριών) της Nova δεν επικαλέστηκε κανένα εξωγήινο δάσκαλο στην προσπάθεια να καταλάβει το πως οι αρχαίοι Αιγύπτιοι θα μπορούσαν να ανεγείρουν ένα γιγάντιο οβελίσκο, το πως οι μεσαιωνικοί πολεμιστές έχτιζαν τους καταπέλτες τους και το γιατί και πως οι γλύπτες των Νήσων του Πάσχα έκαναν ότι έκαναν.
Δεν έχουμε λόγο να πιστεύουμε ότι οι μνήμες των αρχαίων μας προγόνων ήταν τόσο χειρότερες από τις δικές μας ώστε να μην θυμούνται τις εξωγήινες αυτές επισκέψεις τόσο καλά ώστε να μην έχουν διατηρήσει μια καλή περιγραφή τους. Υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία που στηρίζουν την ιδέα πως οι αρχαίοι μύθοι και οι θρησκευτικές ιστορίες είναι διαστρεβλωμένες και ατελείς αναμνήσεις επισκέψεων αρχαίων αστροναυτών που καταγράφηκαν από αρχαίους ιερείς. Τα στοιχεία για το αντίθετο - ότι οι προϊστορικοί ή "πρωτόγονοι" άνθρωποι ήταν (και είναι ) αρκετά έξυπνοι και ευρηματικοί- είναι συντριπτικά.
Φυσικά, είναι δυνατόν ότι επισκέπτες από το διάστημα όντως προσγειώθηκαν στη Γη κάποια μερικές χιλιάδες χρόνια πριν και ήρθαν σε επικοινωνία με τους προγόνους μας. Αλλά φαίνεται πιο πιθανό ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι ήταν οι ίδιοι υπεύθυνοι για την τέχνη τους, την τεχνολογία τους και την κουλτούρα τους. Γιατί να σκαρφιστούμε μια εξήγηση όπως του Von Daniken; Κάνοντας κάτι τέτοιο κάποιος αυξάνει το μυστήριο και το ρομαντισμό της ιστορίας του αλλά επίσης την κάνει και λιγότερο πιστευτή, ειδικά όταν η θεωρία του φαίνεται ασυνεπής με αυτά που ξέρουμε για τον κόσμο. Και γιατί να περιορίσουμε τα παραδείγματα μας στην Αίγυπτο, στο Μεξικό και σε άλλες μη Ευρωπαϊκές χώρες; Τι γίνεται με αυτούς που έχτισαν το Newgrange ή το Stonehenge; Οι υπόθεση των αρχαίων αστροναυτών δεν είναι απαραίτητη. Θα πρέπει να εφαρμοστεί η λεπίδα του Όκκαμ και ν' απορριθεί.
Δημοσιεύτηκε στις κατηγορίες αρχαίοι αστροναύτες, βίντεο